„ Zapalał światła w mroku Budził życie polskie…” Ks. Antoni Ludwiczak Patronem Lubaskiej ...
11 05 2019
Ksiądz Ludwiczak
Ks. Antoni Ludwiczak Patronem Lubaskiej Biblioteki
Ks. Antoni Ludwiczak urodził się 16 maja 1878 roku w Kostrzynie koło Środy. Po przyjęciu święceń kapłańskich jako dwudziestopięcioletni ksiądz wikariusz zdobywał doświadczenie w pracy duszpasterskiej w Lubaszu. Ten okres ukazał już wyraźne talenty księdza i przyniósł pierwsze jego osiągnięcia na niwie kapłańskiej i narodowej. Przy parafii lubaskiej założył bibliotekę i czytelnię, mającą na celu szerzenie oświaty wśród parafian Lubasza i Gulcza. Prowadził pogadanki historyczne dla rolników tego terenu, założył spółdzielnię zaopatrzenia i zbytu pod nazwą „Rolnik”
W latach 1906 - 1907, w czasie pamiętnego strajku dzieci polskich, które nie chciały uczyć się religii w języku niemieckim, z powodzeniem i uporem kierował protestem dzieci w szkole w Lubaszu.
Władze Towarzystwa Czytelni Ludowych w 1912 roku podjęły decyzję o powierzeniu ks. Ludwiczakowi stanowiska sekretarza generalnego. Od tej pory nastąpiło uaktywnienie kół i bibliotek terenowych Towarzystwa Czytelni Ludowych, zorganizowanie stałych, fachowych kursów szkoleniowych dla bibliotekarzy i skarbników Towarzystwa Czytelni Ludowych założenie ponad 100 bibliotek m. in. w Niemczech: w Berlinie, Westfalii i Nadrenii i na Łużycach.
Pod kierunkiem ks. Ludwiczaka rozwinięto takie formy pracy bibliotecznej jak wykorzystywanie slajdów o tematyce narodowej, wyświetlanie filmów, organizowano wieczornice i wystawy książek, tworzono teatry amatorskie i muzea regionalne, uruchomiono zestawy biblioteczne ( po 100 woluminów) przekazywane sukcesywnie bibliotekom dla urozmaicenia oferty czytelniczej. Napisał artykuły fachowe stanowiące vademecum wiedzy bibliotekarza nt. wypożyczania, katalogowania i statystyki bibliotecznej. Aktywność duszpasterska i społeczna księdza, z uwagi na jej rezultaty, była w latach 1910- 1918 pilnie śledzona przez pruską policję i sporządzono o niej szczegółowe raporty do władz. Kolejne artykuły na łamach przeglądu Oświatowego dotyczyły obsługi bibliotek szkolnych i czytelni dla dzieci. Na corocznych szkoleniach bibliotekarzy w Szamotułach i Międzychodzie proponował nowe formy reklamy bibliotek TCL i obsługi wypożyczalni dziecięcych.
W latach 1914-1918, gdy działalność Towarzystwa Czytelni Ludowych została mocno ograniczona z powodu poboru większości bibliotekarzy do wojska, ksiądz podjął ważne decyzje. Zarządził akcję zabezpieczenia mienia i księgozbiorów Towarzystwa Czytelni Ludowych, by nie uległy rozproszeniu i w wolnej Polsce mogły dalej służyć społeczeństwu. Zainicjował też wspaniałą akcję nazwaną ‘Książka polska w polu dla polskiego żołnierza”, w wyniku której rozsyłano książki i czasopisma, książeczki do nabożeństwa i obrazki religijne do polskich żołnierzy na frontach wojny, rannym Polakom do szpitali wojskowych, do obozów internowania i jenieckich, gdzie przebywali rodacy. Wierząc głęboko w klęskę państw zaborczych i rychłe powstanie niepodległej Polski utworzył polską straż miejską, oddział bojowy. Uruchomił Polski Czerwony Krzyż i zespół pielęgniarek, został kapelanem oddziału powstańczego. W grudniu 1918 uczestniczył w Poznaniu w historycznym Polskim Sejmie Dzielnicowym. W wolnej Polsce wobec wyzwania chwili zaangażował się w działalność polityczno - narodową. Utworzył Narodowe Stronnictwo Ludowe, dla uaktywnienia wielkopolskiej wsi i małych miasteczek.
Został wybrany posłem do Sejmu Ustawodawczego, kierował Warmińskim Komitetem Plebiscytowym. W 1921 roku powołał pierwszy w Polsce Katolicki Uniwersytet Ludowy w Dalkach, gdzie kształciła się młodzież głownie w kierunku rolniczym i rzemieślniczym, również odbywały się tam szkolenia bibliotekarskie. Udzielał się w pracach koła poznańsko - pomorskiego Związku Bibliotekarzy Polskich i w Towarzystwie Bibliofilów Polskich.
Wybuch II wojny światowej przerwał jego twórczą działalność i pracowite życie, już 2 listopada 1939 r. został aresztowany przez okupanta. Odtąd dwa i pół roku spędził w tragicznych warunkach obozów hitlerowskich w Stutthofie, Sachsenhausen i w Dachau. Zginął zamordowany w komorze gazowej w Hartheim koło Linzu 17 czerwca 1942r.
Ksiądz Antoni Ludwiczak to wybitna postać, szczególnie dla bibliotekarzy i historii całego bibliotekarstwa. Uroczystym dopełnieniem jubileuszu 70-lecia powstania Biblioteki Publicznej Gminy Lubasz ( 1.10.1948) będzie nadanie bibliotece imienia ks. Antoniego Ludwiczaka, wielkiego duchownego, społecznika, patrioty, miłośnika książek, inicjatora powstania biblioteki i czytelni czasopism przy parafii w Lubaszu.
Będzie wielkim zaszczytem nosić imię tak wielkiego człowieka, który pozostanie na zawsze w pamięci historii narodowej, przekazywanej pokoleniom Polaków.
W Bibliotece Publicznej Gminy Lubasz znajdziecie Państwo książkę Marii Dąbrowskiej o ks. Antonim Ludwiczaku: „Zapalał światła w mroku, budził życie polskie….”.